Fun Itsik Mangers a briv: "Di
dozike dray strofes zaynen dos eyntsike, vos der shnayder-gezeln
Note Manger hot ongeshribn. Zey gefinen zikh in a briv tsu mir
nokh dem, vos er hot bakumen un geleyent Yehoashs tanakh in yidish". -------------------------------------------------------------------------------- Di kleyne feygl afn dakh Gibn op tsu got a shvakh - Tshirik, tshirik - in zeyer shprakh. Di grine zshabes funem taykh Gibn op tsu got a shvakh - Kvo, kvo, kvo - in zeyer shprakh. Ikh leyen Yehoashs tanakh Un gib tsu got borekh-hu a shvakh In mame-loshn - undzer shprakh. Yiddish Yidish, sheyne printsesn, azoysheyn vi loshn-koydesh, Nor yinger. A simen hostu - yedn khoydesh Bakumstu "dos", vos di zkeyne volt gevolt Un batsolt derfar a keren hayesod mit gold. Kh'veys, az kh'bin a yold un mit a trold. Nor ver iz nisht keyn yold, kh'bet iber ayer koved, Ven er hot lib dem poshetn Dodie, vi dos lid funem melekh Dovid, Un hot faynt Arele Barele mitn kelbele fun gold? Yidish, undzer zunfargang, undzer shvangezang, Klang un iberklang. Troyeriker bang, bang. Gold, vos der "yude" yud Zis hot nisht ershatst. Yidish, sheyne yoyreshte fun undzer altn hoyz! Dayn sheynkayt iz eynzam, dayn eynzamkayt iz groys. Sara vunder, vos dayn harts hot nokh nisht geplatst. Akeydes Itsik Vig mikh, vig mikh, blinder goyrl, Ikh kholem mit ofene oygn, Un ze - a groyser zilberner foygl Kumt ibern yam gefloygn. Vos trogt far mir der zilberner foygl, Eyn got in himl ken visn, Efsher mayn zeydns kidesh-bekher Mit erets-yisroel-vayn zisn? Nor ver hot dermont mayn zeydns nomen? Ot shpant tsu mir der zeyde, Der balegole fun stoptshet: "Itsik, s'iz greyt di akeyde". Un zayne oygn brenen af mir Vi tsvey harbstike shtern, Zayn groye bord iz farlofn mit vint Un mit zibn groyse trern. Firt mikh der zeyde ba der hant Iber shtet un derfer un griber - Di shtet zaynen kleyn, di derfer groys, Un mir shprayzn iber zey ariber. Zogt der zeyde: "Itsik, gedenkst, Tsurik mit azoy fil yorn - Vi s'hot zikh der malekh tsu undz antplekt Un du bist nitsl gevorn? Itst hot er kharote, der alter got, Un er mont ba mir dem korbn, Khotsh kh'hob shoyn azoy fil mol gelebt Un bin shoyn azoy fil mol geshtorbn. A sof, an ek, ikh darf nisht zayn gnad Un zol er in himl nisht meynen - Itsik, s'iz gut vos dayn mame iz toyt Un zi vet farshporn tsu veynen". Firt mikh der zeyde ba der hant Iber shtet un derfer un griber - Di shtet zaynen kleyn, di derfer groys, Un mir shprayzn iber zey ariber. Der fremder oyrekh Der fremder oyrekh in tunkeln nakhtazil Kukt mit pakhed af di tunkele vent, Vu s'lyaremt di shvartse makhne un klapt Tshvekes dem shotn-kenig in di hent. Durkhn ofenem fentster loyft a veg farbay, Un reytst a tsveytn, vos loyft af links, Un er, der oyrekh, shteyt in same mit - Aleyn an oysgetrakhter, fremder sfinks. Nor mitamol geyt uf in im a likht, A freyd, a keynmol nit geante freyd. Un er veyst nit, az af yener zayt fun tir Heylik un groys der bal-shem-tov shteyt. Di "oyhave yisroel" bam toylager belzshets R' Moyshe-Leyb fun sosov taytlt af di hoyfns ash, (Der shturem hot akorsht durkhgevitert) Zayn bord tsitert, zayn layb un lebn bitert: "Na, nem un ze, akh gotenyu ti nash". R' Volf fun zbarazsh murmlt: "Hert, raboysay, hert!" (Zayn kol iz vi an ovnt-fidl mid) "Der oybershter hot zayn vayngortn nisht opgehit A simen: ot di hefker-hoyfns af der erd." R' Meyerl fun premishlan af zayn altn shtekn ongeshpart Shteyt un vart, fiberndik un tsart: "Raboysay, lomir zogn ale af a kol: Bashafer fun di veltn, du bist makhtik, moyredik un groys Nor mir, di galitsianer, mekn dikh af eybik oys Fun der eyde emese "oyhave yisroel". |